• شرایط ورود به این رشته چیست؟
• دروس رشته دیسپچری پرواز چه هستند؟
• محل کار دیسپچر کجاست ؟
• حقوق یک دیسپچر چقدر است؟
• چگونه یک دیسپچر موفق باشیم؟

یکی از اهداف شرکت های هواپیمایی سرعت بخشیدن به امور مقدماتی پرواز می باشد به همین منظور از نیروهای آموزش دیده و متخصص به این امر با عنوان Flight Operation Officer بهره می گیرند.

دیسپچ به مراحل اعزام و آماده سازی یک پرواز گفته می شود که دقیقا همراه با رعایت دقیق مقررات و قوانین فنی و ایمنی به همراه رعایت کلیه نکات سازمان های بین المللی برای پرواز است.

یکی از نکات جالبی که درباره ی کار در واحد دیسپچ و دیسپچ کاران وجود دارد این است که با وجود تمام فعالیت هایی که برای این رشته و کار در هواپیماها تعریف شده است اما، به قطعیت می توان گفت که هر روز کار و نکته ای جدید در قسمت دیسپچ وجود دارد و هر روز آن، شبیه به روز دیگر نیست.

دلیل آن هم این است که بیشتر کار در این واحد به مسائل غیر قابل پیش بینی سر و کار دارد و کسی که این وظیفه را بر عهده می گیرد باید همیشه آماده ی مسئله ای تازه باشد و از این رو باید دارای علم و تجربه ی زیادی در این امر باشد.

دیسپچ را می توان مرکز اطلاعات و محاسبات پروازی نام برد که متخصصان شاغل در آن، اطلاعات مورد نیاز خلبانان اعم از هوا، وزن، اطلاعات هوانوردی، همکاران پرواز،‌ سرویس‌ها و بسیاری از مسائل تخصصی مربوط به پرواز را در اختیار آنان قرار دهند. در حقیقت واحد دیسپچ کلیه اطلاعاتی که هر خلبان برای انجام پرواز نیاز دارد را در اختیارش قرار می‌دهد.
دوره آموزشی دیسپچری شامل حدودا  650 ساعت کلاس تئوری و ۱۲۰ ساعت کارورزی است که پس از گذراندن آن دانشجویان با اخذ گواهینامه بین المللی از سازمان هواپیمایی کشوری امکان تقاضا و استخدام در شرکتهای هواپیمایی را خواهند داشت.

دیسپچرها کسانی هستند که اطلاعاتی در زمینه شرایط آب و هوایی (نوع بارندگی، سرعت باد، نوع ابر) مسیرها و فرودگاه‌های مبدا و مقصد را در قالب یک پکیج کامل از اطلاعات مورد نیاز پرواز در اختیار خدمه پرواز قرار می دهند.  در این پکیج همچنین اطلاعاتی در مورد سیستم‌های ناوبری فرودگاه مقصد ذکر می شود که به خلبان کمک می کند که بداند از کدام یک از سامانه‌های ناوبری نصب شده بر روی هواپیمای خود می‌تواند جهت هدایت و رسیدن به فرودگاه مقصد استفاده کند.

پس‌از برخاستن هواپیما، تا شعاع معینی نیز خدمه پروازی (flight Crew) می توانند با دیسپچرها با استفاده از بیسیم در ارتباط باشند و اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنند. همچنین دیسپچرها با واحدهایی نظیر فنی‌ و‌ مهندسی، خدمات ‌زمینی و ایستگاه‌ها نیز در ارتباط هستند.

برای مثال زمانی که خلبانان مقدار سوخت مورد نیاز را بر اساس طول مسیر محاسبه می‌کنند، کسی که این مقدار عددی محاسبه شده را به پرسنل فنی اعلام می کند، یک دیسپچر است.

زمانی که خلبان می‌خواهد به مدیران ارشد شرکت اعلام کند که هواپیما نقص فنی دارد و قادر به انجام پرواز نمی باشد، این پیام ابتدا توسط دیسپچ دریافت می‌شود. سپس این پیام به مدیر یا مسئول مربوطه انتقال می یابد. بنابراین رشته دیسپچری پرواز را می‌توان اینگونه تعریف کرد:

(در شرکت‌های هواپیمایی دیسپچ یک واحد مرکزی بین چند واحد دیگر می‌باشد.)

مهمترین وظایف دیسپچر پرواز چه مواردی هستند :

1. ارائه اطلاعات معتبر و به روز هواشناسی به خلبانان و خدمه پروازی.
2. هماهنگی بین خدمه پرواز و پرسنل فنی و خدمات ‌زمینی.
3. هماهنگ کننده سایر واحد‌ها در مواقع اضطرای و بحرانی.

دیسپچر کیست و وظایف واحد دیسپچ چیست؟

یک دیسپچر در واقع تلفیقی از یک هماهنگ کننده، مدیر، نماینده رسمی یک شرکت و یک خلبان است.

در تعاریف در مورد دیسپچر به واژه کاپیتان زمینی (Ground Captain) برخورد می‌کنیم، اما منظور چیست؟

دیسپچر یک متخصص هوانوردی می باشد که تمام دروس خلبان را میخواند و از آن آگاهی کامل دارد با این تفاوت که پرواز نمی کند. یک دیسپچر با تمامی قوانین باید آشنا بوده و از آن آگاهی کامل داشته باشد، این قوانین می تواند پروازی باشد، می تواند مربوط به واحد مراقبت پرواز باشد.

از جمله ی وظایفی را که واحد دیسپچ دارد این است که واحد دیسپچ تمام اطلاعاتی که لازم است تا یک هواپیما از روی زمین بلند شود را جمع آوری کرده و تفکیک می کند و در واقع همه ی اطلاعاتی را که هر خلبان برای انجام پرواز نیاز دارد؛ دیسپچر پرواز در اختیارش قرار می دهد. با این حال این واحد تمام مراحل پروازی را لحظه به لحظه از زمانی که یک هواپیما از روی زمین بلند می شود و در مقصد بر روی زمین بنشیند دنبال می کند.

دیسپچر در حین پرواز هم پس از این که هواپیما به ارتفاع خاصی رسید و پس از تماس خلبان با دیسپچر و اعلام وضعیت پرواز و اطلاع از هوای مقصد دیسپچ همچنان آن پرواز را تا رسیدن به مقصد و انجام پرواز ایمن پیگیری کرده و وضعیت هواپیما را تا پارک کامل دنبال می کند.

در واقع از قبل تا بعد از پرواز همه عملیات مهم پروازی بر اساس ضوابط قانونی و مندرج در کتاب هواپیمایی کشوری در کتاب Operation Manual شرکت مربوطه مورد ملاحظه قرار می گیرد.

دیسپچرها می توانند با یک پرواز به عنوان کروی پروازی در مسیرهایی که هیچ نماینده ای از شرکت در آن فرودگاه نیست، به ماموریت اعزام گردند.

دیسپچرها می توانند با افزایش تجربه و سابقه به سمت سر شیفتی دیسپچ ارتقا و به ریاست واحد مرکز کنترل (OCC) نایل گردند. همچنین به عنوان ریاست ایستگاه های عملیات خارج از base فعالیت کنند.

دیسپچرها که افرادی متخصص هستند در برخی پروازهای  مشخص تحت عنوان  Route Check با پرواز اعزام شده، محاسبات Performance که قبلاً در دیسپچ به صورت تقریبی حساب شده را مورد بررسی قرار داده و با شرایط واقعی می سنجند تا در صورت لزوم تغییرات لازم را در محاسبات آتی اعمال کنند تا راندمان شرکت و سود شرکت افزایش یابد.

شرایط تحصیل در رشته دیسپچر پرواز:

این رشته به دو صورت دانشگاهی و مراکز موزش هوانوردی قابل تحصیل است. دانشگاهی فقط در مراکز دانشگاهی علمی کاربردی فقط در مقطع کاردانی می باشد و در مراکز معتبر آموزش هوانوردی  مجوز دار نیز به صورت دوره با ارائه گواهی معتبر اموزش داده می شود. در مراکز علمی کاربردی این دوره حدودا دو سال است و در مراکز آموزشی  این رشته معمولا به صورت یک دوره کوتاه مدت که معمولا ۶ ماه تا یکسال به طول می‌انجامد .

شرایط عمومی تحصیل در رشته دیسپچر پرواز:

• داشتن حداقل 18 سال سن.
• داشتن حداقل مدرک دیپلم با معدل کتبی 12.
• داشتن حداقل قد 165 سانتیمتر.
• داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت غیر پشکی (و یا پزشکی در موارد خاص اعلام شده) برای آقایان یا معافیت تحصیلی .
• قبولی در امتحان و مصاحبه و تست هوش مرکز آموزش هوانوردی پارسیس.
در صورت داشتن شرایط فوق و قبولی در امتحان ورودی جهت شروع مراحل ثبت نام به دفتر مرکزی پارسیس مراجعه نماید.
• گرفتن معرفی نامه از مرکز آموزش جهت انجام تستهای پزشکی سازمان هواپیمایی کشوری.
• مراجعه به مراکز پزشکی مورد تائید سازمان هواپیمایی کشوری جهت انجام تستهای پزشکی.
• پر کردن فرم مخصوص حراست هواپیمایی کشوری و گرفتن تائیده از حراست برای شروع پروازها.
• لازم به ذکر است این مرکز هیچگونه مسولیتی در قبال تائید نشدن اشخاص توسط حراست را ندارد.

دروس دوره رشته دیسپچری

1) گذراندن 780 ساعت دوره تئوری دسپتچری در کلاس های زمینی مرکز آموزش های فلای ایرسا طبق سیلابس ارائه شده بر روی سایت.
2) قبولی در امتحانات پایان هر درس.
3) قبولی در امتحان نهایی دوره دسپتچری (امتحان شامل کلیه دروس دوره می باشد).
4) صدور مدرک مهمانداری توسط مرکز آموزش هوانوردی فلای ایرسا.
5) قبولی در امتحان مرکز آموزش فلای ایرسا جهت معرفی به سازمان هواپیمای کشوری برای امتحان نهای دوره دسپتچری.
6) قبول شدن در امتحان دسپتچری سازمان هواپیمای کشوری.
7) صدور گواهینامه دسپتچری توسط دفتر گواهینامه های سازمان هواپیمایی کشوری پس از طی مراحل اداری.
• طول مدت دوره حداقل 8 ماه می باشد.

مراحل انجام کار به این شرح است:‌ 

• گرفتن معرفی نامه از مرکز آموزش جهت انجام تستهای پزشکی سازمان هواپیمایی کشوری

• مراجعه به مراکز پزشکی مورد تائید سازمان هواپیمایی کشوری جهت انجام تستهای پزشکی

•  پر کردن فرم مخصوص حراست هواپیمایی کشوری و گرفتن تائیده از حراست برای شروع پروازها

مدارک (ارسالی یا تحویلی) مورد نیاز برای ثبت نام خلبانی ، دیسپچری ومهمانداری:

1) شش قطعه عکس رنگی  4*3
2) دو کپی ازآخرین مدرک تحصیلی (حداقل تحصیلات دیپلم متوسطه)
3) دو کپی ازبرگ پایان خدمت یا معافیت غیر پزشکی یا گواهی اشتغال به تحصیل
4) دو کپی ازصفحه اول شناسنامه ( حداقل سن برای خلبانی 18 سال و برای دیسپچری 21 سال ) و دو کپی از پشت و روی کارت ملی
5) اصل فیش واریزی (به شماره حساب ۳۰۳۴۲۱۷  نزد بانک حكمت ايرانيان شعبه دانشگاه هوايي شهيد ستاري با كد ۱۱۰۷ پ) و 2 کپی ازفیش واریزی دوره و1 کپی از فیش واریزی نزد دانشجو باشد.

درصورت تمایل به پرداخت اقساطی شهریه ارسال حداکثر سه فقره چک اقساطی (توجه نمایید براساس تاریخ چکهای اعلام شده توسط واحد آموزش مجازی چکها صادر گردد.)

توجه: در صورت انصراف متقاضی بایستی قبل از شروع کلاس درخواست خود را به صورت کتبی به همراه شماره حساب متقاضی به صورت حضوری ارسال نمایید پس از 48 ساعت وجه پرداختی به حساب شما واریز خواهد شد.،

علی الحساب واریزی متقاضی به حساب متقاضی واریز خواهد شد.

دانشجویانی که پس از شروع دوره اقدام به انصراف نمایند 80% شهریه دوره را بعنوان خسارت از متقاضی اخذ

خواهد شد متقاضی هیچ گونه حق اعتراض ندارد.

6) دو  نسخه پرینت قرارداد که تمامی صفحات امضاء شده باشد.(پرینت قرارداد پس از تکمیل فرم ثبت نام بر روی سایت مرکز فعال میگردد) برای فعال سازی پرینت قرارداد پس از ثبت نام  با واحد آموزش مجازی 2484 6403 -021 تماس بگیرید.
7) دو کپی از مدیکال پزشکی  مراحل مدیکال برای دریافت تاییدیه پزشکی کلیک کنید

دروس رشته دیسپچری چه مواردی هستند:

دروس این رشته بیشتر در حوزه قوانین هواپیمایی بوده که شامل موارد زیر است:

1. انکس ۲ که در این درس تنها در مورد قوانین هواپیمایی(Aviation regulation) و کلیات آن صحبت می‌شود
2. انکس ۶ که در مورد عملکرد هواپیما (Aircraft Performance) می‌باشد.
3. انکس ۱۰ که در مورد ارتباطات از راه دور در صنعت هواپیمایی (Telecommunication) می‌باشد.
4. انکس ۱۳ که در مورد بررسی رویداد ها و سوانح می‌باشد.
5. هواشناسی
6. ایرودینامیک
7. Weight and balance
8.  AIP به معنای ( Aeronautical Information Publication)

محل کار دیسپچر کجاست؟

محل کار دیسپچر‌ها در شرکت‌های هواپیمایی یا همان ایرلاین‌ها می باشد. جالب است بدانید رشته دیسپچری در حوزه‌های کاری دیگر نظیر حمل‌و‌نقل‌ ریلی و حمل‌و‌نقل ‌دریایی نیز وجود دارد که مشخص است که برای ورود به هر حوزه کاری باید در رشته مربوط به همان حوزه تحصیل کرد.

حقوق یک دیسپچر چقدر است؟

دستمزد پرداختی دیسپچرها معمولا بسته به میزان تجربه و جایگاه آنان متفاوت خواهد بود.  فردی که اولین سال تجربه خود را طی می‌کند نسبت به کسی که در شرف تبدیل شدن به مدیر دیسپچ یک ایرلاین هست دستمزدی متفاوت و پایین‌تری خواهد داشت.

هر چند موارد دیگری نظیر سیاست‌های مالی و پرداخت دستمزد ایرلاین‌ها در میزان حقوق دیسپچ تاثیرگذار می باشد. مدت زمان کاری، مقدار اضافه‌کاری، شیفت شب و فشار کاری از سایر مواردی است که در میزان دستمزد دیسپچر‌ها تاثیرگذار است.

اما به طور کلی حقوق دریافتی دیسپچر‌ها در حد متوسط حقوق و دستمزد دریافتی مشاغل کارمندی جامعه می‌باشد.
شرایط موفقیت در شغل دیسپچری چیست؟

• مسئولیت‌پذیری

شاید مهمترین ویژگی که یک دیسپچر پرواز باید داشته باشد، مسئولیت‌پذیری است. حساسیت شغل دیسپچری پرواز و پیام‌هایی که توسط این واحد به سایر قسمت‌های یک شرکت هواپیمایی می‌رسد به حدی است که نه‌تنها اهمال کاری جایی ندارد بلکه ممکن است ایمنی پرواز‌ها را به خطر انداخته و صدمات جبران‌ناپذیری را بر یک شرکت هواپیمایی وارد کند.

بنابراین مسئولیت‌پذیر‌بودن در شغل دیسپچر پرواز نقش بسیار مهمی داشته و هرچه مسئولیت پذیری فرد بیشتر باشد ایجاد اعتماد بیشتری در محیط کار فراهم کرده و خود فرد نیز از لحاظ جایگاه کاری شرایط بهتری خواهد داشت.

در ویدئوی زیر توضیحاتی در مورد رشته دیسپچر پرواز و همچنین اهمیت مسئولیت پذیری توضیحاتی داده شده است :

• مهارت‌های ارتباطی بالا

در نگاهی به شغل دیسپچری پرواز متوجه می‌شویم که مهارت ارتباطی یک مهارت ارزشمند در شغل و پیشه آن‌ها به حساب می‌آید. چه زمانی که در قبل از پرواز و در جلسه هماهنگی پرواز در حال ارائه اطلاعات به خلبانان می‌باشند و چه زمانی که با سیستم‌های ارتباطی نظیر بیسیم در حال ارتباط با پرسنل فنی می باشند و مقدار سوخت مورد نیاز و اعلام شده توسط خلبان را به فنی‌ها اعلام می‌دارند.

برای مثال مهم است که بتوانند به صورت روان و سلیس صحبت کرده و اطلاعات عددی و غیر‌عددی را که در اختیار سایرین قرار می‌دهند به طور واضح و شفاف شنیده شده و خدایی ناکرده خطایی پیش نیاید که منجر به، به خطر افتادن ایمنی پرواز‌ها گردد.

• مهارت تصمیم‌گیری سریع

سرعت حمل‌و‌نقل‌ هوایی نسبت به سایر وسایل حمل‌و‌نقل بیشتر بوده و همین باعث می‌شود که  عکس‌العمل‌ها سریع باشد که این خود مستلزم تصمیم‌گیری سریع می‌باشد.

در مواردی پرسنل دیسپچ باید سریعا تصمیم بگیرند که مسئله پیش‌رو را به درستی تحلیل نمایند.

در واحد دیسپچ یک کتاب وجود دارد به نام ERP به معنای (Emergency Response Plan) که در آن ذکر شده است که در مواقع اضطراری و رویدادهایی که در سطح رویدادهای خطرناک قرار می‌گیرند چه اعمالی باید صورت گیرد. اولین و مهمترین مکانی که شروع به  تصمیم‌گیری و تماس با واحد‌های مربوطه می‌نماید ، واحد دیسپچ می‌باشد.

بنابراین مهارت تصمیم‌گیری نقش مهمی در این فرآیند داشته و پرسنل شاغل در دیسپچ باید مهارت تصمیم‌گیری سریع و درست و ارزیابی شرایط بحرانی را به خوبی دارا باشند.

• علاقه به کار‌تیمی

دیسپچ جایی است که مجموعه‌ای از دیسپچر‌های پرواز با یکدیگر همکاری نموده و کار تیمی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین مهارت انجام کار به صورت تیمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در صورتی که به کار تیمی علاقه ندارید در تصمیم خود برای ورود به رشته دیسپچری پرواز اندکی بیشتر تامل کنید. همچنین تست های خود شناسی سایت کارنکن به شما کمک می‌کند که ویژگی های خود را بهتر بشناسید.

• 
• تسلط به زبان‌انگلیسی

اکثر نظام‌نامه‌ها و کتب‌هایی که وظایف مختلف شرکت‌های ‌هواپیمایی را تشریح می‌نماید به زبان انگلیسی است، بنابر‌این مهارت تسلط بر زبان‌انگلیسی نقش مهمی در موفقیت و رشد شما در این رشته دارد.

• مهارت کار با مجموعه Office

امروزه به ‌ندرت می‌توان اداره یا سازمانی را یافت که با سیستم‌های کامپیوتری بیگانه باشد. شکی نیست که سیستم‌های‌ کامپیوتری نقش پر‌رنگی در امور جاری شرکت‌ها دارند . به جرات می توان گفت که عدم تسلط بر مجموعه آفیس و ناتوانی در کار کردن با کامپیوتر و مجموعه آفیس یک معلولیت به‌حساب می‌آید.

  در ادامه سوال‌های پر تکراری که در مورد رشته دیسپچری پرواز پرسیده می‌شود را بررسی کرده و پاسخ می‌دهیم:

۱- دانشگاه‌هایی که این رشته را دارند کدام هستند؟
مراکز علمی کاربردی هوانوردی که معمولا به صورت سالیانه برای مدت مشخصی به آنها از طرف دانشگاه جامع علمی کاربردی مجوز داده می شود که باید دفترچه های سالیانه علمی کابردی را برای منظور چک نمود. در مراکز آموزش هوانوردی نیز  معمولا به صورت یک دوره کوتاه مدت ارائه می‌شود. در زیر چند مرکز آموزش هواپیمایی که می‌تونید این رشته رو بخونید آورده شده است:

• موسسه هوانوردی دانش پرواز ایرسا
• مرکز آموزش پارسیس  واقع در بلوار آیت آله کاشانی
• مرکزآموزش معراج – واقع در جاده مخصوص‌کرج – خیابان بیمه ۴
• مرکز آموزش هوانوردی ۱۱۰ واقع در شهرک اکباتان

۲- آیا خواندن رشته دیسپچر پرواز کار سختی است؟

با وجود علاقه و پشتکار به هر رشته یا موضوعی،  سختی‌های اون رشته برای شما شیرین شده و  رشته دیسپچری پرواز هم از این قائده مستثنی نیست. ولی به طور کلی این رشته، رشته‌ی آنچنان سختی نیست و با اندکی تلاش و پشت کار می‌توانید دوره کوتاه‌مدت این رشته رو به پایان برده و فعالیت خود را آغاز کنید.

۳- آیا رشته دیسپچر پرواز  مناسب خانم‌ها هست یا نه؟ اگر هست در کدام بخش از این رشته می‌توانند فعالیت کنند؟
جنسیت در این رشته اصلا مهم نیست و به عبارتی هیچ مزیتی در خانم یا آقا بودن توی این رشته وجود ندارد. بنابراین هم خانم‌ها و هم آقایان با شانسی برابر و بدون هیچ نگرانی از تبعیض جنسیتی می‌توانند به تحصیل در رشته دیسپچر پرواز ادامه دهند و برای جذب به بازار کار تلاش کنند.

۴-  آیا امکان دورکاری برای این شغل وجود دارد؟

به دلیل وجود سیستم‌های ارتباطی حرفه‌ای و بسیار تخصصی نظیر رادار و برخی از کانال‌های مخابراتی اختصاصی برای ارتباط دیسپچرها با سایر قسمت‌های شرکت‌های هواپیمایی  امکان دورکاری وجود ندارد.

۵- آیا امکان کسب درآمد دلاری در این شغل وجود دارد؟

در صورتی که شما به استخدام یک شرکت هواپیمایی خارجی که در ایران فعالیت دارد درآیید این کار ممکن خواهد بود اما برای رسیدن به چنین مرحله‌ای باید تجربه زیادی داشته و دانش خود را تا حد ممکن توی این رشته گسترش دهید.

۶- پیش بینی می‌کنید در آینده چقدر به این شغل نیاز داریم؟

با توجه به روند رو به رشد صنعت هواپیمایی مسافربری ، بدون شک درآینده نیز به افراد ماهر در رشته دیسپچری پرواز نیاز خواهد بود . ضمنا این نکته رو فراموش نکنید که در هر رشته‌ای که هستید اگر بهترین اون رشته باشید حتما برای شما کار و تقاضا وجود خواهد داشت.

۷- چطور برای این شغل درخواست بدیم؟ کجا موقعیت‌های بهتری برای این شغل میشه پیدا کرد؟

بعد از اینکه دوره مربوط به دیسپچر پرواز رو گذراندید باید به شرکت های هواپیمایی رزومه ارسال کنید. معمولا شرکت‌های هواپیمایی در سایت خود یک قسمت برای ارسال رزومه قرار داده‌اند و هم اینکه از رسانه‌های مربوط به صنعت هواپیمایی گوش به زنگ آگهی‌های استخدام باشید.

۸- این شغل برای چه کسانی مناسب نیست؟

این شغل برای کسانی که مسئولیت‌پذیر نباشند مناسب نیست. همچنین ویژگی‌هایی که در متن بالا نظیر مهارت ارتباطی، تصمیم‌گیری، زبان انگلیسی و …در این رشته اهمیت زیادی دارد.